Wzmacniacz pośr. (IF) wg. F6CER, ew. hycas wg. W7ZOI

[SP2JQR]

Przy okazji konstruowania układu z zastosowaniem TDA1001 stosowałem parę lat temu jeszcze jeden sposób symulowania trzasków burzowych. Wykorzystałem do tego celu magnetofon cyfrowy i nagrałem to co dawała homodyna ( Piligrim a potem Husarek) przed filtrem selektywnym.
Wydaje mi się, że można też użyć do nagrywania trzasków burzowych każdego komputera z kartą dźwiękową. Pasmo trzeba ustawić na około 20kHz.
W homodynie to zadziała bez dalszego kombinowania. Do superheterodyny przyda się jakiś mocno dynamiczny modulator.
O drobnych dodatkach potrzebnych do kondycjonowania sygnału nie będę pisał.
W tym przypadku na burzę trzeba poczekać...

[SP6LUN]

Jeżeli dostępne by były sample trzasku na częstotliwości pośredniej (chyba, że da się je przekonwertować z m.cz.), to taki symulator można zrobić na Raspberry Pi Pico.
Myślę,że na 500kHz Pico potrafi wygenerować dowolny sygnał o rozdzielczości 8 bitów i czasie trwania 200ms.
Może to być na przykład sygnał okresowy (może być złożony z kilku częstotliwości) z dołożonymi co jakiś czas trzaskami o czasie trwania 100ms.
Na obrazku sygnał z Pico ok 3,5MHz, jeszcze bez trzasków.

[SP9LVZ]

Koledzy, proponuję by temat "burzowy" kontynuować w dziale "Technika Pomiarowa" - metodyka pomiarów... będzie ciekawiej i można wtedy łatwiej wyszukiwać różne tematy... tu się to zgubi.
Natomiast na dziś chciałem przekazać informację o uruchomieniu ostatniej płytki z opracowanych do B-L-U, tj. driver do PA z tranzystorami MRF9045.
Przypominając temat, zaproponowałem zweryfikować jeszcze inną opcje drivera, gdyż na RD07MUS nie udało się uzyskać więcej niż 8W czystego sygnału. Plan był oczywiście by z drivera uzyskiwać 2,5-3W tyle, ile potrzeba do wysterowania typowych PA 100W np. na MRF455. Jednak ciekawość była duża i przeprojektowałem płytkę drivera tylko w zakresie padów pod tranzystory w miejsce RD07 by wlutować MRF9045. Nic więcej w konfiguracji drivera w torze wzmacniacza nie zmieniając. Tranzystory sterujące BFR93 i RD01MUS1 (zamiast RD00 jako trudniej dostępne).
Efekt jest taki, że moc wyjściowa podniosła się o ok 25% przy zasilaniu 13,8V (MRF9045 są tranzystorami do zasilania 28V). Moduł sterowałem z BPF B-L-U. Przy planowaniu większej mocy należało by uwzględnić rdzeń transformatora wyjściowego RF większych rozmiarów. Uruchamiałem na BN43-202.
Dużym plusem jest łatwiejsze wlutowanie MRF9045 niż RD07 oraz lepsze odprowadzenie ciepła ze względu na rozmiary.
W wersji z MRF9045 należy nieco zmienić rezystory w dzielniku bias, gdyż wymagają nieco większego napięcia bias niż RD07. Prąd spoczynkowy ustawiałem na 100mA.
Reasumując, driver w wersji z MRF9045 pracuje poprawnie można go wykorzystywać zamiennie do wersji z RD07. Trzeba tylko uważać, gdyż MRF9045 są bardziej podatne na wzbudzenie niż RD07 (testowałem dodanie kondensatora pomiędzy uzwojenia transformatora wyjściowego).
Wszystkie dotychczasowe wersje płytek IF na mosfetach oraz modułów dodatkowych zostały zatem przetestowanie i pracują poprawnie.
Zdjęcie płytki przygotowanej do testów.




Schemat do wersji z MRF9045

[SP2JQR]

(11-02-2025 17:41)SP9LVZ napisał(a):  Trzeba tylko uważać, gdyż MRF9045 są bardziej podatne na wzbudzenie niż RD07 (testowałem dodanie kondensatora pomiędzy uzwojenia transformatora wyjściowego).

Na wzbudzenie szczególnie na UKF pomaga dodanie niewielkich kondensatorów 15-100pF między dreny a płaszczyznę masy.

[SP9LVZ]

Testy z dwoma p.cz. jako odbiornik z podwójną przemianą.

W związku z tym, iż wykonałem kilka ostatnich testów wspólnych z modułami wzmacniaczy p.cz. w wersji na 9MHz (PP9) i na 500kHz (FEM) chciałem przedstawić ich rezultaty.
Połączyłem dwa tory p.cz. 9MHz + p.cz. 500kHz, by uzyskać odbiornik z podwójną przemianą. Dla drugiej przemiany jako generator użyłem drugą syntezę i drugi mieszacz na kluczach.
Wstępnie każdy tor p.cz. pracował na swojej ARW. Trzeba zaznaczyć, iż każdy z torów p.cz. daje wzmocnienie na poziomie 50-60dB, co dawało w sumie wzmocnienie ponad 100dB, jednak ze względu na różne częstotliwości nie wzbudzały się. Jednak, tak olbrzymie wzmocnienie i fakt, że pojedynczy tor p.cz. daje poziomy wyjściowe ok 150mV (dużo ponad S9+60dB) powodowało, iż to co wyszło było nie do przyjęcia... jeden wielki jazgot po wkręceniu anteny. Pozostały dwa wyjścia, albo obniżyć wzmocnienie I p.cz (co jest łatwe przez ustawianie ręczne napięcia ARW) albo wpięcie tłumika 50dB po pierwszej p.cz. przed drugą p.cz. i pozostawianie pierwszej p.cz. w normalnej konfiguracji. Ale obie p.cz. pracujące na własnych ARW. W wersji z tłumikiem pomiędzy dwoma p.cz. układ przypominał dokładnie CDG2000. Efekt był taki, że wszystko to pracowało poprawnie jak odbiornik z dwoma p.cz., tyle że trzeba było wytłumić sygnał po pierwszej p.cz. do poziomu akceptowalnego (wariant - dwie oddzielne ARW, każda p.cz. na swojej). Oznacza to, że można taką koncepcję zrobić (CDG2000), tyle że trzeba obniżyć wzmocnienie pierwszej p.cz. lub odpowiednio obu. Wersja z ograniczonym wzmocnieniem pierwszej p.cz. nie regulowanej jest tez do przyjęcia (układ klasyczny odbiornika z dwoma p.cz.) - testowałem, pracował poprawnie.
W związku z tym, że w wersji SSB pierwszy filtr był PP9, a drugi szerszy FEM, to żadnego efektu nie było, jedynie możliwość płynnego zawężania pasma - shift. Na filtrach CW jest już efekt bo filtry są tej samej szerokości, a FEM ma lesze zbocza.
W zasadzie to było by tyle w temacie, ale...
Zrobiłem jeszcze jedną próbę spiąłem obie p.cz. w jedną ARW - tą z 500kHz, czyli "wyrzuciłem" aż cztery regulowane mosfety przed FEM. To to konfiguracja nie możliwa do realizacji... efekt był taki, że ARW z sygnałami do S9+10 dB pracowało o dziwo bardzo poprawnie, a nawet były akurat pojedyncze trzaski normalnie tłumione, dopiero bardzo silne sygnały zaczęły dawać negatywny efekt dławienia p.cz. Trudno powiedzieć czy z powodu opóźnień czy z powodu objęcia przez ARW aż sześciu mosfetów i problemów w związku z tym z regulacją ich. Jak by nie było taka konfiguracja jest niewłaściwa i nie ma sensu stosować, choćby ze względu na zbyt duże wzmocnienie (sześć mosfetów).
Wnioski:
- jest możliwość zrobienia na torach IF z mosfetami dwóch p.cz. w konfiguracji CDG2000 z dwoma ARW, ale trzeba przeprojektować układ, zmniejszając wzmocnienie torów p.cz. z przemyślanym ich rozłożeniem, w drugiej p.cz. można wtedy nie wysuwać mosfeta przed FEM,
- można zrobić klasyczną podwójną przemianę (pierwsza p.cz. nie objęta ARW), i też nie trzeba by wtedy wysuwać mosfeta przed FEM w drugiej p.cz.



Jako ciekawostka foto tego co było testowane, widać wpięty tłumik pomiędzy pierwszą p.cz. a drugi mieszacz przed drugą p.cz..

[SP2JQR]

W CDG2000 pierwszy wzmacniacz pomiędzy mieszaczem a zasadniczym filtrem selektywnym jest nieregulowany. Filtr wewnątrz wzmacniacza p.cz. jest tylko filtrem czyszczącym na trzech kwarcach o małym czasie opóźnienia.
Żeby porównywać tą konstrukcję z innymi trzeba popatrzeć na całość konstrukcji.

Analizowanie tylko fragmentu całości to trochę jak dotykanie ogona słonia z zawiązanymi oczami. Można pomyśleć, że to sznurek...

Sześć mosfetów w p.cz. to rzeczywiście trochę za dużo, ale dla próby jak najbardziej, gdy ustawi się ręczie małe wzmocnienie.
Wzmocnienie p.cz. za filtrem w konstrukcjach ze skupioną selektywnością nie powinno przekraczać pozapasmowego tłumienia filtru selektywnego. Nie dotyczy to filtrów czyszczących stojących po drodze. Dla filtru PP-9 to może być aż 85dB, pod warunkiem bardzo dobrego ekranowania samego filtru. Z tym w wielu TRXach są kłopoty. Np. w Digitalu 942 tłumienie filtru PP-9 zamontowanego na płytce wynosi tylko 40dB. Winę za przesłuch ponoszą dwa duże obwody p.cz. na wejściu i wyjściu filtru, które się sprzęgają, ale też przesłuch na diodach przełaczających filtry - omijanie filtru dla emisji AM.
Warto zmierzyć rzeczywisty przesłuch na filtrach zamontowanych na płytkach TRXów. Do tego nie są potrzebne żadne przyrządy tylko dobrze działający i dobrze wyskalowany S-metr. Podłączamy antenę i ustawiamy na stację nadającą z poziomem np. S-9 +40dB. Potem wylutowujemy lub odłączamy filtr selektywny i patrzymy ile jest na S-metrze. Nie powinno być nic, ale to teoria...

[SP9LVZ]

Analogię do CDG2000 zrobiłem na podstawie zestawienia układu z wykorzystaniem dwóch niezależnych ARW. Tak jak sam pisałeś: ",...mianowicie zrobiono dwie pętle ARW. Jedna przed filtrem, a druga za filtrem." U mnie pierwsza obejmowała tor 9MHz a druga 500khz rozdzielone filtrem. Wziąłem zbyt dosłownie co napisałeś. Oczywiście u mnie drugi filtr nie jest doczyszczający, gdyż jest to filtr z ostrymi zboczami SSB/CW. Układ się różni, bo w CDG2000 wszystko jest na 9MHz... chodziło mi tylko o to stwierdzenie.
Byłem ciekawy jak się będą zachowywać dwie niezależne ARW w torach połączonych jeden za drugim.. stąd użyłem określenia "konfiguracja CDG2000", by obrazowo to pokazać.. a nie kopia rozwiązania CDG2000, czego miałem świadomość.
Być może była to nadinterpretacja z mojej strony jako że jest zbyt duża różnica układów, poza szczegółem że też chciałem przetestować dwie niezależna ARW w torach p.cz. Nazwijmy to w takim razie moją koncepcją dwóch ARW w B-L-U na dwóch p.cz..

Moje obie wcześniej przedstawione propozycje ewentualnej realizacji TRX z dwoma p.cz. na mosfetach obejmują koncepcję podzielenia wzmocnienia pomiędzy torami 9Mhz i 500khz, co eliminuje problem zbyt dużego wzmocnienia toru p.cz. i ewentualnych przesłuchów..
By dokładniej wyjaśnić jak bym to widział:
W torze 9MHz (pierwsza p.cz.) usunął bym trzeci mosfet, pozostawiając pierwszy przed PP9 i za PP9. Biorą one udział w dopasowaniu PP9 oraz formowaniu sygnału SSB. Modulator DSB pozostał by na częstotliwości 9Mhz tak jak dotychczas. W torze 500kHz usunął bym pierwszy mosfet przed FEM. Robi to duży problem z dopasowaniem wejścia FEM po drugim mieszaczu, ale jest do zrobienia. FEM dobrze się dopasowuje do wyjścia mieszacza na UL1042.
Oba tory mogły by pracować na dwóch niezależnych ARW lub pierwsza ARW mogła by być objęta RRW. To tylko koncepcja, która nie wiadomo czy dojdzie kiedykolwiek do realizacji.

[SP2JQR]

Jest bardzo dużo rosyjskich konstrukcji z podwójną przemianą, warto na nie spojrzeć. Na ARW patrz z przymrużeniem oka, tylko niektóre rozwiązania ARW są warte uwagi.

[SP9LVZ]

Główny cel czyli wykonanie, uruchomienie i wykorzystania IF na mosfetach został zrealizowany - powstał przy okazji B-L-U. Teraz pozostała zabawa z różnymi pomysłami, nie koniecznie wykonanie kolejnego transceivera od A do Z.
Jak pokazałem tor p.cz. z 500kHz FEM może być wykonany jako odbiornik na dowolną częstotliwość wykorzystując syntezę. To oznacza że może być torem drugiej przemiany na dowolą częstotliwość. Wystarczy pobawić się torami wejsciowymi jako pierwsza przemiana i tor nadawczy SSB/ CW, zrobić TRX jak z klocków.
Dla wersji TRX z FEM 500kHz wykonałem BPF z czterech kubków 10x10. Na 80m tłumienie lustrzanki jest 40dB na 40m jest 30dB.. mozna za tem zrobic opcję TRX z FEM na te pasma i jednoczesnie moduł drugiej p.cz.
Nie chcę już zmieniać układu p.cz. z mosfetów na inne rozwiązania typu układy scalone szerokopasmowe bo potem jest problem z szumami i trzeba stosować filtry doczyszczajace itp rozwiązania. Zaletą mosfetów i obwodów rezonansowych w drenach jest niski szum.

[SP2JQR]

Przy dwóch przeminach trzeba się zastanowić w jaki sposób generować częstotliwość drudiej heterodyny i BFO. Jeśli to będzie robić synteza to potrzebny jest inny program. Można wykorzystać do tego celu wszystkie trzy wyjścia generatora, ale traci się wtedy możliwość bezpośredniego generowania CW.
Można też wykorzystać syntezę w obecnej wersji, ale wtedy trzeba dorobić dodatkowy generator kwarcowy drugiej przemiany i mieszacz do uzyskiwania częstotliwości BFO na 200kHz lub 500kHz.
Warto spojrzeć też na schematy TRXów z seri Digital 931 - 942 - tam są dwie albo trzy przemiany

Może ktoś ma inne pomysły. Może jakieś linki do syntezy do podwójnej przemiany?

To są moje sugestie zrobienia nowych modułów do innych rozwojowych wersji TRXów z podwójną przemianą.