Dorzucę zatem dwa przykłady.
Filtr elektromechaniczny objęty ARW w mojej konstrukcji na konkurs MAS z 2024.
Na zeszłoroczny konkurs MAS przygotowałem trx na 80m z jednym układem scalonym UL1203. Wykorzystałem całą strukturę łącznie z ARW, było to możliwe ze względu na zastosowanie p.cz. na 500 kHz z filtrem elektromechanicznym CW.
Schemat odbiornika.
Opis toru ARW. Sygnał z p.cz. 500 kHz do ARW pobierany jest z wyjścia UL1203. Po detekcji podawany jest na wejście ARW wzmacniacza p.cz. pin 9. Na pin 10 jest wyjście do sterowania s-metrem, ale ja go wykorzystałem do sterowania wzmocnieniem wzmacniacza wejściowego (antenowego) z odpowiednio dobranym poziomem, tak by obniżanie wzmocnienia wzmacniacza wejściowego zaczynało się dopiero gdy sygnały mogą przesterowywać odbiornik. Sygnał arw z pin 10 przez dzielnik jest podawany na pin 3 - wejście regulacji wzmocnienia wzmacniaczem wejściowym, który jest przed FEM. Tym sposobem FEM jest objęty pętlą regulacji ARW.
Odbiornik funkcjonuje poprawnie, takie zapętlenie nie ma wpływu na jakość odbioru sygnałów CW.
Widok płytki odbiornika.
Struktura układu UL1203. Widać poszczególne bloki wzmacniaczy o ARW. W aplikacji "fabrycznej" stosują odrębną automatyczną regulację wzmacniacza wejściowego i p.cz. Zastanawiałem się nad ręczną regulacją wzmocnienia wzmacniacza wejściowego, ale ze względu na przeznaczenie odbiornika do pracy w zawodach "zautomatyzowałem" całą regulację wzmocnienia.
Drugi temat to optymalizacja czułości odbiornika, a funkcja ARW.
Poniżej link do filmu z testu optymalnej czułości odbiornika przy ekstremalnym odbiorze stacji SSB na poziomie zakłóceń (szumu z pasma).
Przyjmuje się że czytelność sygnałów SSB jest wtedy, gdy jest zachowany stosunek S/N 10dB, przykład pokazuje że czytelność jest też uzależniona od czułości odbiornika, ale wcale nie jest tak, że im większa czułość tym lepiej.
Na wejściu odbiornika testowego (BLU) jest włączony przedwzmacniacz antenowy jako 4 x mosfety BF992 w układzie Nortona z regulowanym wzmocnieniem 0-20dB. Podczas testu reguluję wzmocnienie pre-amp, słuchać iż największa czytelność sygnałów pojawia się przy pewnej optymalnej czułości odbiornika. Przy największej czułości zakłócenia degradują sygnał użyteczny.
Posiadamy większą wrażliwość słuchu przy niskim poziomie natężenia dźwięków, a w tym przypadku gdy zakłócenia nie są za bardzo wzmacniane. Na lepszą czytelność nie ma wpływu "większa czułość" i "dobra ARW".
Współczesne fabryczne TRX posiadają włączane dwa poziomy przedwzmacniaczy, tak by zoptymalizować czułość odbiornika: OFF/AMP1/AMP2. Lepsze rozwiązanie to płynna regulacja wzmocnienia pre-amp, można wtedy dobrać optymalny poziom wzmocnienia dla najlepszej czytelności sygnałów.
https://youtu.be/KKYlTTzuEv0
Jeszcze temat "a co pokazuje s-metr" w B-L-U??
Wcześniej omówiłem problem na czym polega ustawienie wskazań s-metra i od czego zależy.. jeśli zależy nam na w "miarę" wskazaniach to na filmiku pokazuję co wskazuje mój s-metr podłączony do wersji testowej B-L-U II w porównaniu do FTdx10 który jest bez włączonych przedwzmacniaczy (pre-amp OFF). Nie jest to do końca prawda, bo FTdx10 ma na stale wbudowany nie wyłączalny przedwzmacniacz przed mieszaczem na kluczach FST3257, czyli w sumie dysponuje trzema poziomami pre-amp. To jest jego stały pre-amp.
Na oba trx podłączam zamiennie generator testowy tzw. S1 i S9.
W zasadzie komentarza nie potrzeba, podając raporty nie popełnił bym większego błędu z tej wersji BLU.
https://youtu.be/K9k_CCoi5EM
Czas na małe podsumowanie.
1. Odnośnie ARW i FEM na niskich częstotliwościach p.cz.. Trzeba zweryfikować praktycznie koncepcje, bez tego nie mamy pewności jak się zachowują takie układy gdy FEM jest objęty ARW. Pierwsze moje testy z pojedynczą przemianą wypadły pozytywnie. Planuję zrobić wersję testową dwóch przemian, z zastosowaniem tego już zmontowanego i testowanego modułu p.cz. na 500 kHz z FEM.
2. Odnośnie front-end odbiornika B-L-U. Biorąc pod uwagę aktualną sytuację zaśmiecenia widma częstotliwości różnorodnymi zakłóceniami, które u niektórych osób sięgają dużych wartości nawet do S7.... dobrze było by mocno zróżnicować zakres wzmocnienia toru wejściowego odbiornika.
Mamy na uwadze najnowsze rozwiązania transeciverów fabrycznych z najwyższej półki: kilku stopniowy pre-amp, mieszacz na kluczach, powrót do wejścia z torem niskiej pierwszej pośredniej częstotliwości 9MHz i wąskimi filtrami SSB i CW, a dopiero potem obróbka SDR.
Możliwość wykonania front-end B-L-U: dotychczasowe BPF z zabudowanym na tej płytce załączanym pre-amp. W wersji uruchomieniowej jego wzmocnienie jest na poziomie ok 16dB. Obniżenie wzmocnienie tego przedwzmacniacza (nazwijmy go AMP1) do poziomu kompensującego starty BPF i mieszacza ok. 6-8dB. Dodanie przedwzmacniacza (nazwijmy AMP2) o regulowanym ręcznie wzmocnieniu 0-20dB.
Kilka możliwości konfiguracji:
- AMP1 na BPF włączony na stałe, a dodatkowo AMP2 załączany (przy niskim poziomie zakłóceń),
- AMP1 i AMP2 załączane dodatkowo niezależnie (przy wysokich poziomach zakłóceń odbiór bez AMP1 i AMP2),
- AMP1 i AMP2 załączane jednocześnie (wersja uniwersalna, AMP2 z regulacją wzmocnienia z możliwością wchodzenia w zakres tłumienia mosfetów AMP2).
Wykonanie takich opcji nie zmienia nic w konfiguracji PCB BPF, wymaga jedynie wykonanie dodatkowego przedwzmacniacza AMP2, ja mam wykonany taki układ jak już pisałem na czterech mosfetach NORTON - wej/wyj 50R co umożliwia wpięcie w tor odbiornika po płytce BPF. Oczywiście podczas nadawania AMP2 jest omijany.
Pamiętamy, że na płytce BPF jest jeszcze załączany tłumik antenowy ATT.
Takie konfiguracje pozwalają nam zoptymalizować poziom wzmocnienia sygnałów przed podaniem go na mieszacz na kluczach SD5400.
Foto pre-amp (AMP2) na 4 x MOSFET z regulacją wzmocnienia.
Wzmacniacz pośr. (IF) wg. F6CER, ew. hycas wg. W7ZOI
