+- HomeMade (http://sp-hm.pl)
+-- Dział: Urządzenia nadawczo odbiorcze KF (/forum-62.html)
+--- Dział: Transceivery HomeMade (/forum-64.html)
+--- Wątek: Transceiver DC01 (/thread-280.html)
RE: Transceiver DC01 - SP6FRE - 17-05-2025 21:23
Kolejnym odświeżonym elementem konstrukcji jest filtr polifazowy. Zadaniem filtru polifazowego jest przesunięcie w fazie o 90 stopni sygnałów I oraz Q. W zależności od tego w jakiej kolejności te sygnały będą odejmowane zależy tłumienie górnej lub dolnej wstęgi bocznej. W rzeczywistym układzie wybór wstęgi zapewnia kierunek przełączania w mieszaczu Tayloe.
Polecam ten świetny artykuł opisujący konstrukcję filtru polifazowego.
Tym razem filtr ma 8 stopni w układzie z jednakową pojemnością (18nF - nominalnie 20nF). Dla tej pojemności wyliczyłem z tego miejsca rezystory o wartościach: 3.3k, 3.9k, 5.1k, 7.5k, 11k, 15k, 20k, 24k. Kondensatory i rezystory należy dobierać starannie. W przypadku rezystorów jest to dość łatwe bo z reguły mają bliskie sobie wartości ale kondensatory należy dobierać czwórkami dla każdego ze stopni. Właśnie zbliżone wartości R i C dla każdej z czwórek jest najbardziej istotne przy budowie filtra. Schemat zrobiony został w symulatorze qucs-s gdzie robiłem dodatkowe sprawdzenia jego teoretycznego działania.
W urządzeniu są dwa oddzielne filtry, jeden dla odbiornika a drugi dla nadajnika. Oba mają jednakowe wymiary (3.5x1.8cm) oraz jednakowe wyprowadzenia. Tak wykonane filtry mają własności kierunkowe, tłumienie z lewej na prawa stronę jest większe nawet o 10dB dlatego na spodzie filtra zaznaczyłem strzałką prawidłowy kierunek pracy.
Pierwszy z rysunków pokazuje symulację przesunięcia fazy dla każdego z wyjść. Widać, że na każdym z wyjść faza, w zakresie założonego pasma pracy (ok. 400-2400Hz) zmienia się liniowo. Uskoki o 180 stopni dla poszczególnych sygnałów wynikają z zachowania symulatora qucs-s, najważniejsze, że sygnały są przesunięte względem siebie o 90 stopni dla każdej z częstotliwości.
Drugi rysunek pokazuje wykres różnicy faz dla sygnałów na wyjściu 1 i 2 (czerwony) oraz 1 i 3 (niebieski). Pierwszy z nich zachowuje przesunięcie 90 stopni bo wejścia 1 i 2 zasilane są z tego samego źródła. Wejścia 1 i 3 mają inne źródła i tu widać zmienność w zależności od częstotliwości. Przesunięcie 0 stopni zachowane jest dla zakresu 200Hz do ok. 4kHz.
Najciekawszy jest wykres trzeci, który pokazuje spodziewane tłumienie niepożądanej wstęgi bocznej. W kolorze czerwonym widać tłumienie między wejściem 1 i wyjściem 1 - tu wynosi ok. 16dB a na tym tle, na niebiesko pokazane jest tłumienie niepożądanej wstęgi. Tłumienie to jest funkcją tangensa różnicy przesunięć fazowych dla sąsiednich wyjść. Teoretycznie można byłoby się spodziewać tłumienia co najmniej 70dB z zafalowaniem na poziomie 80dB. Użyte w równaniu symulacyjnym liczby 1.57 oraz 0.0009 to niezbędne wartości pomocnicze zapewniające "wyliczalność" funkcji tangens (1.57rad czyli 90 stopni) oraz funkcji log (db to 20*log(x) a x musi być >0).
l.j.
RE: Transceiver DC01 - SP6LUN - 18-05-2025 9:30
Dobrym pomysłem może być zastosowanie pojemności złożonych z dwóch kondensatorów 10nF (czyli 20nF). Można wtedy dobrać je w pary, aby ich sumaryczne pojemności w każdej czwórce były jak najbardziej zbliżone.
RE: Transceiver DC01 - SP9RQA - 18-05-2025 18:02
Ten link z postu 221 coś nie działa dobrze(przynajmniej u mnie).
RE: Transceiver DC01 - AdamC - 18-05-2025 21:15
(18-05-2025 18:02)SP9RQA napisał(a): Ten link z postu 221 coś nie działa dobrze(przynajmniej u mnie).U mnie podobnie.
Ten zadziałał :
http://antennoloog.nl/data/documents/Understanding_and_designing_Polyphase_networks_V4.0.pdf
Po próbie otworzenia ze strony sp-hm niestety się nie otwiera (pewnie przeglądarka bruździ jako strona niezabezpieczona )
W załączniku owy plik.
RE: Transceiver DC01 - SP9RQA - 19-05-2025 6:59
(18-05-2025 21:15)AdamC napisał(a): (...)
Ten zadziałał :
http://antennoloog.nl/data/documents/Understanding_and_designing_Polyphase_networks_V4.0.pdf
Ten też nie działa, ale widać dlaczego jak się najedzie na niego myszą to pokazuje,
że są jakieś niewidoczne znaki pomiędzy kropkami:
http://antennoloog.nl/data/documents/Understanding_and_designing_Polyphase_networks_V4.%E2%80%8B0.pdf
i przekierowanie nie działa.
Zapytałem chata gpt co to jest i tak mi odpisał:
To jest kodowanie URL znaku U+200B ZERO WIDTH SPACE, czyli spacja o zerowej szerokości (ZWS). Ten znak:
Jest niewidoczny – nie ma szerokości, więc wygląda jakby go nie było.
Często pojawia się przez przypadek, np. przy kopiowaniu tekstu z PDF, edytorów tekstu lub stron internetowych.
Wklejony do adresu URL powoduje jego uszkodzenie – niektóre serwery nie rozpoznają takiego adresu, co może prowadzić do błędu 404 lub braku możliwości otwarcia pliku.
Wniosek taki, że zwsze trzeba sprawdzać link, który się wkleja, albo kopiuje.
RE: Transceiver DC01 - SP6FRE - 19-05-2025 22:02
Przepraszam za problemy z linkiem. Przygotowując post kopiowałem link z okna przeglądarki gdzie ten dokument był otwarty. Mam ten link zapamiętany w przeglądarce i otwiera mi się prawidłowo ale niezbadane są niuanse i wrażliwość internetu ;-)
Wcześniej pokazałem filtr w teorii i symulacji a w poniższym linku można obejrzeć moje próby sprawdzenia jego działania.
Testowanie filtra polifazowego
Podczas tych prób, ze zdziwieniem odkryłem na obu egzemplarzach błędy lutownicze dotyczące kondensatorów. Okazało się, że jeden z kondensatorów na każdej z płytek nie miał połączenia. Tymczasem byłem po próbach zarówno odbiornika i nadajnika i "na ucho" nie dało się tego wyłapać.
O ile testowanie toru oporników jest dość łatwe bo wystarczy zmierzyć oporność między wejściem i wyjściem o tyle kondensatory niejako "wiszą" w układzie dlatego zalecam po wlutowaniu sprawdzenie połączenia omowego między okładziną kondensatora a stykiem skojarzonego opornika (ów). Najlepiej nadaje się do tego omomierz z brzęczykiem. W ten właśnie sposób wykryłem drugi nie wlutowany kondensator przeglądając żmudnie wszystkie połączenia a mam kilkudziesięcio-letnie doświadczenie w lutowaniu :-(
Jak pisałem, nie jest za bardzo istotne aby wszystkie kondensatory miały identyczną wartość ale bardziej aby w czwórkach ta wartość była do siebie możliwie najbardziej zbliżona.
Pokazane testy mają bardziej znaczenie jakościowe choć potwierdzają poprawność montażu oraz założenia teoretyczne i pewnie wychwycą grube błędy ale postaram się pokazać test ilościowy w torze odbiornika i nadajnika.
l.j.