Raspberry Pi 4

[SQ8MVY]

Witam,

Technologia z prędkością światła idzie do przodu. Na laurach również nie spoczęła fundacja Raspberry, która zaskoczyła społeczność, wypuszczając na rynek nowy produkt - Raspberry Pi 4.

Raspberry Pi 4 dostępna jest z różną pojemnością pamięci RAM - 1GB, 2GB oraz największa 4GB. Zawsze uważałem, że w takich płytkach im więcej pamięci tym lepiej, stałem się więc posiadaczem wersji 4GB. Po zapoznaniu się z możliwościami tego maleństwa, postaram się podzielić wrażeniami.

Niewątpliwie, nowością jest tu procesor - 4 rdzenie Cortex A-72, które pracują z zegarem 1.5GHz każdy. Rdzenie A-72 są średnio 2.5 do 3 razy szybsze od rdzeni A-53, które były używane w poprzednich modelach Malin.

Pamięć RAM, jak już wspomniałem dostępna w rozmiarach 1GB, 2GB, 4GB. Jest to pamięć LPDDR4, więc o wiele szybsza niż stosowana do tej pory w poprzedniczkach.

Na pokładzie znajdziemy port ethernet 1Gbit, pracujący na osobnej szynie procesora. W poprzednich płytkach ten port dzielił pasmo z portami USB.

Dostępne są dwa porty USB3.0 umieszczone na szynie PCI-e przez dedykowany kontroler oraz dwa porty USB2.0.

Dla monitorów dostępne są dwa złącza mikro HDMI, potrafiące pracować w rozdzielczościach do 4K jednocześnie. Praca na dwóch monitorach jest teraz możliwa tak samo jak w przypadku laptopów lub komputerów. Niestety w obecnej wersji Raspbiana - pierwsze wydanie ze wsparciem RPI 4, występują jeszcze błędy w obsłudze złącz mikroHDMI. Mają być jednak usunięte w nadchodzących aktualizacjach.

Złącze USB-C służy do zasilania płytki napięciem 5V. Zasilanie można również podać bezpośrednio na złącze GPIO na piny 5V.
Należy tu mieć na uwadze, że Malina pobiera znacznie więcej prądu od poprzedniczek - uruchomiony Raspbian na dwóch monitorach w stanie spoczynku - sam pulpit, pobiera około 850mA z napięcia 5V

Pozostałe złącza takie jak GPIO, Camera, DSI są wstecznie kompatybilne.



Niestety należy się pogodzić z faktem, że RPI4 grzeje się o wiele bardziej od swoich poprzedniczek. Bez radiatora, najlepiej w tandemie z wentylatorkiem, będziemy doświadczać bardzo częstych spadków taktowania.
U mnie temperatura procesora wynosi około 55 stopni bez obciążenia z radiatorem widocznym na poniższym zdjęciu i podnosi się do przeszło 70 stopni przy średnim obciążeniu procesora.



System Raspbian w całości zainstalowany mam na dysku SSD. W obecnej wersji bootloadera nie ma jeszcze możliwości bezpośredniego bootowania z USB, więc należy się podeprzeć kartą SD. W nadchodzącej aktualizacji systemu ma być już możliwość botowania z USB, jak i przez port ethernet.



Fundacja Raspberry reklamuje swoje nowe dzieło, jako płytka mogąca zastąpić komputer do mało wymagającego użytkowania - przeglądanie internetu, oglądanie filmów, praca jako NAS itp...
Dlaczego by nie sprawdzić jak sobie radzi z bardziej zaawansowanym użyciem ?

Na pierwszy rzut poszedł KiCad:

Działa zadziwiająco płynnie. Jak widać na zrzucie, rendering płytki również jest szybki - średnio 20 do 25 klatek/s Przy renderowaniu z użyciem raytracing-u już nie jest różowo - rendering trwa bardzo długo.

Głównym zastosowaniem u mnie RPI 4 ma być praca jako SDR i podręczny w system do przeglądania internetu.
Na chwilę obecną sprawdziłem jedynie program LinHpsdr w tandemie z modyfikowanym HiQSDR-em oraz QUISK-a w eksperymentalnym połączeniu z Module1 do PRI 4 - sam odbiór. Oczywiście praca na dwóch monitorach


Całość spisywała się dosyć stabilnie, choć jeszcze dużo pracy pozostało.

Wydajność tego maleństwa jest duża - nie ma problemów z pracą SDR na jednym monitorze i odtwarzaniem filmów z przeglądaniem internetu na drugim monitorze.
Na poniższym obrazku cały pulpit z dwóch monitorów. Quisk jeden monitor, reszta drugi monitor. Obciążenie procka przy takiej pracy wynosiła średnio 40% na każdym rdzeniu, zajętość pamięci również była zadziwiająco niska - wolnych 2.8GB ramu.



Czy warto ? Dla kogoś, kto lubi eksperymentować, ma smykałkę do programowania i wie co można z tego wycisnąć, myślę że jak najbardziej.

[SQ7ACP]

Super Gratuluję

[SQ8MVY]

Chwila wolnego czasu i kolejny test.
Tym razem Malina 4 dosyć ciężko pracowała.
Z racji tego, że nie założyłem jeszcze na radiator wentylatora, odczuć się dało chwilowe obniżanie taktowania procesora.

Zestaw składał się jak poprzednio z Maliny 4, pulpit na dwóch monitorach, SSD pod USB 3.0. Pod SDR podpięta antena ( kawałek drutu za oknem ) z pominięciem filtrów pasmowych. Komunikacja między Maliną a SDR-em przez ethernet.


Obsługą SDR-a zajmował się linHPSDR z aktywnymi dwoma odbiornikami RX-0 oraz RX-1, Dekodowaniem transmisji cyfrowych zajmował się WSJT-X w najnowszej wersji. Przekazywanie strumieni audio między programami zapewniło PulseAudio.
LinHPSDR obrobione audio do słuchania przekazywało do kodeków w SDR.


Program WSJT-X przez CAT-a lokalnego ( przez protokół sieciowy na localhost ) w pełni kontrolował górne okno - odbiornik RX-0. Odbiornik RX-1 - dolne okno użyte zostało do odsłuchu stacji w innym paśmie. Uruchomione było również okno z podglądem widma całego pasma od 0 - 60MHz, lecz przez przypadek zamknąłem go przed rzutem ekranu.

Jak widać na zrzucie pulpitu, w między czasie pracowała jeszcze przeglądarka Chromium z kilkoma zakładkami.
W oknie konsoli widać obciążenie wszystkich rdzeni procesora, jak i również zajętość pamięci RAM

Całość spisywała się dosyć stabilnie. Rzadko odczuć się dały krótkotrwałe zamrożenia rysowania zawartości okien linHPSDR-a ( audio w tym czasie leciało bez artefaktów ) związane ze zbijaniem taktowania procesora od jego zbyt wysokiej temperatury.

Obecnie udało się skompilować w najnowszych wersjach FLDigi, QSSTV, oraz zainstalować CQRLog-a. Jak będzie okazja i odrobinę czasu, to i te programy przetestuję na tym maleństwie...

[SQ4CTK]

Fajny projekt a raczej jego początki
RPi4 popędza mi RedPitaye bez najmniejszego stresu , do kompletu monitor IPS 7". Niesty jego rozdzielczość jest zbyt mała by zmieścić linHPSDR .
Czy nie wiesz jak zmniejszyć rozdzielczość wyświetlania z 1028 do 800 dla linHPSDR ?
Podpinałeś może sterownik midi pod ten software ?
Jakiej karty dźwiękowej używasz, frontend na płycie to raczej żart i do kompletu brak wejścia mikrofonowego
Powodzenia .

[SQ8MVY]

Witaj,

LinHPSDR nie jest optymalizowany pod niskie rozdzielczości. Przeróbka do niskiej rozdzielczości wiąże się z przebudową obecnego interfejsu. Pod 800x480 optymalizowany jest pihpsdr.
Pod LCD 7 cali i większe minimum komfortowej rozdzielczości to 1024x600. 1280x800 jest rozdzielczością w miarę komfortową.

Co do kontrolerów MIDI. Działają ok - widoczne są w systemie, jako urządzenie audio-MIDI. Do LinHPSDR jestem na etapie pisania obsługi takich kontrolerów. Co z tego wyjdzie, będzie widać. Wstępne testy wyszły bardzo obiecująco.
Używam kontrolera Behringer X-Touch One.


Wbudowane audio - jak to we wszystkich malinkach, to kiepski PWM na złączu słuchawkowym i cyfrowe audio po HDMI.
Należy podpinać zewnętrzną kartę dźwiękową pod USB lub shieldy pod złącze I2S dostępne na kółkach 2.54mm.
Na jednym z prezentowanych zdjęć, w taki sposób jest podpięty SDR Module1 - po i2s jako karta dźwiękowa.
Możliwości jest wiele.

W prezentowanym zmodyfikowanym HiQSDR ( w zasadzie z HiQSDR-a została tylko PCB, która również odbiega od oryginalu), audio obsługiwane jest przez kodeki podpięte do FPGA, więc w malince nie potrzeba mi kart dźwiękowych.

[SQ8MVY]

Witam,

Wakacje, lato, gorąco - Raspberry Pi 4 w tak gorące dni ma ciężki żywot.

Ostatnimi dniami w ofertach sklepów pojawiły się systemy chłodzenia do Raspberry Pi 4. Jeden z tych systemów - pełny dwustronny radiator, zwrócił na siebie moją uwagę. Do wyboru dwa kolory ( na chwilę obecną ) - złoty oraz czarny. Czarny, nie wiedzieć dlaczego, jest odrobinkę droższy - taka sytuacja była w chwili mojego zakupu. Obecnie ceny obu kolorów są jednakowe.

Zamówienie, dzień oczekiwania i jest. Wygląda na solidny i masywny wyrób.
W zestawie mamy dwie połówki radiatora- górną oraz dolną, cztery wkręty do skręcania i dwa termopady. Dlaczego dwa, a nie trzy termopady ? Tego nie wiem jeszcze.

Jak widać na drugim obrazku, od wewnętrznej strony radiatora znajdują się wypustki ( wysepki ) które przez załączone termopady mają odbierać ciepło z procesora, pamięci RAM i częściowo z PCB ( dolna część radiatora ).

Złożenie w całość to banalna sprawa - nakleić termopady, nałożyć odbie połówki radiatora na PCB Raspberry i skręcić całość załączonymi wkrętami.


Jak widać, całość stała się dosyć panecerna, zabezpieczona przez przypadkowym uszkodzeniem i ma nawet przyzwoity wygląd.

I w tym miejscu zalety się kończą. Dlaczego ? Radiator ten ma pełnić funkcję skutecznego odprowadzania ciepła. Tak niestety nie jest. Spowodowane to jest błędami konstrukcyjnymi ( przynajmniej mój egzemplarz takie posiada ).
Zdecydowanie za duże odległości między wysepkami a układami, które mają być chłodzone !

- pamięc RAM nie jest chłodzona, co można zauważyć na poniższym obrazku - znaczna szczelina między pamięcią a termopadem przyklejonym do wysepki radiatora


- zbyt duża odległość między wysepką radiatora a procesorem malinki, przez co termopad nie jest ściśnięty - ot cudem udało się, że tylko delikatnie styka się z w/w elementami. Na dodatek wysepka jest przesunięta względem procesora.


- brak w zestawie termopada do dolnej części radiatora. Tu zauważyć można również bardzo dużą szczelinę między wysepką a PCB ( być może nie ma być tu termopadu, tylko w jakim celu jest umieszczona wysepka ? )


Po testach wyszło, że procesor osiąga nadal temperatury z "górnej półki" - średnio miałem 65 stopni, gdzie radiator był tylko lekko ciepły. Różnica temperatur wynosiła na oko powyżej 15 do 20 stopni. Dużo cieplejsze od radiatora natomiast były obudowy złącz - ethernet, USB, microHDMI.

Można robić poprawki konstrukcji we własnym zakresie - podwójne termopady ( trochę bezsens ), zmniejszyć wysokości nóżek radiarora ( te elementy w które są wkręcane wkręty ) o 0.5 do 1 mm, aby zmniejszyć odległości między wysepkami a układami z których ciepło ma być skutecznie odbierane.

Szkoda, że tak fajny produkt jest tak bardzo niedopracowany.

Powyższy post nie jest w żadnym wypadku reklamą. Są to moje osobiste testy i odczucia ,które mam nadzieję, pomogą przyszłym nabywcom w podjęciu decyzji.
Ze swojej strony opinię o zakupionym radiatorze prześlę niezwłocznie do sklepu / dystrybutora.

[SP9FKP]

W końcu i ja dołączyłem do grona posiadaczy nowej Malinki. Ponieważ wcześniej intensywnie korzystałem z wcześniejszego modelu 3B, mogłem od razu porównać wydajność i komfort korzystania z typowego oprogramowania amatorskiego. Wygląda to zdecydowanie lepiej na nowym produkcie i to nie tylko z powodu większej pamięci i szybszych procesorów. To oczywiste, że tak musiało się stać ale najbardziej mnie zafascynowała nowa grafika dająca możliwość podłączenia jednocześnie 2 wyświetlaczy. Dlaczego to ważne? Wyobraźcie sobie radio z wyświetlaczem 7" lub 10" na którym pracuje Wasza ulubiona aplikacja SDR. Do tego możecie podłączyć, duży (26") stacjonarny monitor, który obsłuży resztę typowych aplikacji użytkowanych codziennie w tym przeglądarkę, LibreOffice czy Kicad. Do tego program, który nagra pulpit i to co rejestruje Wasz odbiornik albo umożliwi zdalny dostęp z zachowaniem wszystkich wymogów bezpieczeństwa. I to wszystko i jeszcze więcej w cenie 1 dysku komputera stacjonarnego. O zużyciu energii, ilości zajmowanego miejsca i innych równie oczywistych sprawach nie będę nudził. Rzecz jasna można ten zestaw wyposażyć w klawiaturę i mysz i podłączyć do Internetu co otwiera szeroko "drzwi do Świata". Które fabryczne radio Wam to udostępni?
Oczywiście, wymaga to nieco gimnastyki umysłu, nieco zdolności manualnych i trochę gotówki. Ale przysporzy zdecydowanie więcej satysfakcji niż niejedna "fabryka" i wzbudzi niekwestionowany podziw bliskich czego i ja doświadczyłem.
-To jak to, to wszystko na tym małym "czymś"? To po co ci te wszystkie pudła?-
Dobre pytanie, odpowiedź musicie wymyślić już sami. Ja z zapałem przystąpiłem do budowy bo pomysły na dalszą rozbudowę już kiełkują.
Chłodzenie Malinki 4B jest obowiązkowe, można to zrobić na kilka sposobów. Myślę, że wspólnymi siłami dojdziemy do optymalnego rozwiązania

[SP9FKP]

Ani się obejrzałem a minął prawie rok od mego poprzedniego wpisu. To sporo biorąc pod uwagę przeciętną długość życia ale jakże mało jeśli przyjrzeć się jego jakości hi. Na poważnie - mój zapał zderzył się z prozą codziennych zajęć i siłą rzeczy - przegrał. Dopiero przerwa urlopowa zmobilizowała mnie do dalszych eksperymentów. To, że Malinka w 4 wersji ma potencjał, nie ulega najmniejszej wątpliwości. Na spotkaniu w Burzeninie mogliście to zobaczyć ale.., No właśnie, kilka "ale" sprawiało, że w porównaniu do platform opartych o "prawdziwe" procesory Intela czy AMD wywoływało uśmiech politowania koneserów wydajnych maszyn. Tylko czy nam w codziennej praktyce potrzebne są super wydajne maszyny? Nie sądzę i postaram się to udowodnić ale w nowym wątku Działu Oprogramowania.
Warto wspomnieć co się rozwinęło w Malince wersji 4 przez blisko rok:
- wreszcie wydano Raspberry OS (dawniej Raspbian) w wersji 64 bity, co prawda w wersji Beta ale w pełni funkcjonalny,
- wydano wersję w 8 GB RAM co pozwala przekroczyć ograniczenie 32 bitowych aplikacji,
- włączono możliwość ładowania systemu z wewnętrznego EEPROM-u co pozwala zapomnieć o karcie SD,
- i co się wiąże z powyższym, możliwe jest podłączenie zewnętrznego dysku HDD/SSD łamiącego ograniczenia pojemności i wydajności.
Teraz Malinka może z powodzeniem zastąpić stacjonarną maszynę w codziennym użytkowaniu i spróbuje to udowodnić w praktyce.