Bartek

[SQ9RZI]

Przeprowadziłem kilka kolejnych prób z Bartkiem.
Pio pierwsze udało mi się usunąć problem z modulatorem - teraz wreszcie się równoważy dając prawidłowy poziom sygnału na wyjściu.

Po drugie zabrałem się za uruchamianie PA nadajnika. Jak już wcześniej wspominałem zrezygnowałem z oryginalnego obwodu LC na wyjściu na rzecz transformatora szerokopasmowego (nawinięty bifilarnie na rdzeniu dwuotworowym) a za nim filt dolnoprzepustowy obciążony na czas testów sztucznym obciążeniem 50 omów.

Pierwszy problem pojawił się podczas próby ustawienia prądu spoczynkowego BUYP52. Jego wartość szybko rosła, w ciągu kilku minut zwiększając się z 20mA do ponad 100mA. Okazało się, że winę za to ponosiła dioda 1N4007 włączona między bazą a masą. Najwyraźniej przesuwała punkt pracy tranzystora już wtedy, gdy ten się lekko rozgrzewał. Najdziwniejsze jest to, że miała ona działać odwrotnie, drastycznie zmniejszać prąc płynący przez tranzystor, gdyby ten za bardzo się rozgrzał. Chwilowo ją wylutowałem - problem minął. Zastanawiałem się już nad rezygnacją z tego elementu, ale na szczęście (o tym za chwilę) tego nie zrobiłem - wygrzebałem BYP401/100 i wlutowałem ją w to samo miejsce tak, że stykają się brzegami obudowy z tranzystorem.
Ustawienie punktu pracy wciąż odbywa się dość krytycznie, więc chyba kupię po prostu precyzyjne, wieloobrotowe PR 100 omów.

Następnie przystąpiłem do strojenia BFO i rónoważenia mieszaczy tak, aby uzyskać na wyjściu minimalną pozostałość niewytłumionej nośnej. Strojenie jest dosyć krytyczne i minimum wypada w punkcie, w którym wystarczy delikatnie ruszyć trymerem w jedną lub drugą stronę, a wartość zmieni się nawet kilka razy... Z uwagi, iż stroić musiałem bardzo precyzyjnie, nie zwróciłem uwagi na fakt, że przez dłuższą chwilę wartość samej nośnej była dość wysoka (multimetr z prostą sondą w.cz. pokazywał około 8V). Tranzystor w PA (tak samo jak w oryginalnym projekcie) nie ma żadnego radiatora - podczas normalnej pracy SSB nie grzeje się za mocno, bo średnia oddawana moc jest mniejsza. W tym przypadku jednak jego obudowa po chwili zrobiła się tak gorąca, że nie dało się jej dotknąć palcem na dłużej, niż ułamek sekundy. Zauważyłem, że poziom sygnału na wyjściu maleje momentalnie. Początkowo myślałem, że to efekt strojenia BFO, jednak po chwili sygnał zaniknął zupełnie. Wtedy właśnie poczułem zapach przygrzanego laminatu i zobaczyłem delikatny dymek unoszączy się z okolicy PA. Dioda najwyraźniej jednak spełniła swoją rolę, ratując tranzystor. Gdy dałem mu ostygnąć i po krótkiej chwili włączyłem ponownie - wszystko znów działało.

Pojawiła się jednak inna kwestia. Zauważyłem, że wartość sygnału na wyjściu antenowym przy braku sygnału m.cz. na wejściu mikrofonowym zmienia się w zależności od ustawienia VFO. Uświadomiłem sobie, że najwyraźniej składa się na niego nie tylko niewytłumiona nośna, ale jakiś przeciek z VFO który z US2 przedostaje się do toru nadawczego i po wzmocnieniu przebija się na wyjście. Jakby nie patrzeć niezbyt szczęśliwie wybrałem wartość pośredniej (8MHz) w związku z czym VFO pracuje w tej chwili pomiędzy 4,2 a 4,4 MHz - dość blisko górnej granicy pasma 80m. Hipotezę potwierdza fakt, że poziom tego sygnału zwiększa się wraz ze zmniejszaniem częstotliwości VFO, kiedy to tłumienie obwodów TX jest dla niego mniejsze.

Co z tym faktem zrobić? Oczywiście spróbuję jeszcze raz dokładnie zrównoważyć US2. Może powinienem też jakoś przerobić filtr pasmowy nadajnika - wystarczy zmniejszyć wartość kondensatora sprzęgającego obwody? Powinienem też popracować nad FDP? A może jednak powinienem dokonać bardziej gruntownej (i pracochłonnej...) przeróbki, zmieniając p.cz.?

A może z tego typu efektami należy się liczyć w takiej konstrukcji i poniżej pewnego poziomu nie są one uciążliwe? Kiedy jednak wyjdę z tym urządzeniem kiedyś na pasmo, nie chciałbym, aby śmieciło na nim, a tym bardziej poza nim... Proszę więc bardziej doświadczonych konstruktorów o poradę...