W wiekszosci przypadkow u krotkofalowcow tzw. tuner antenowy dolaczony jest miedzy koniec kabla antenowego a wyjscie nadajnika - ma za zadanie transformacje impedancji na koncu kabla (Z) do standardowej wartosci rezystancji obciazenia nadajnika.
Kryterium strojenia (dopasownia) jest wiec minimum SWR miedzy nadajnikiem a skrzynka - nie zawsze da sie uzyskac SWR 1 w szczegolnosci gdy Z znaczaco sie rozni od 50 om . Obwodem dopasowujacym jest z reguly odwod rezonansowy LC w konfiguracji LC lub CL. SWR w kablu antenowym NIC sie nie zmienia bo niedopasowanie jest na styku "kabel antenowy - antena".
Co trzeba / warto wiedziec :
1.czestotliwosc pracy bo pozwala to wstepnie wybrac wartosci L oraz C co skraca czas strojenia
2.wiedziec czy wartosc Z jest znaczaco wieksza czy mniejsza od 50 om co pozwala wybrac typ obwodu (nadajnik - kabel antenowy) LC (Z >>50 om) lub CL (Z<<50 om)
uwaga : moja skrzynka ATT AT100Pro umozliwia tylko reczne wybieranie typu obwodu dopasowujacego - jak po strojeniu jest zle probujemy zmienic typ obwodu
3.Miec swiadomosc ze odwod dopasowujacy jest obwodem rezonansowym wiec zmiana L wymaga korekty C i odwrotnie oraz ze nie zawsze udaje sie uzyskac niska wartosc Q wypadkowa tego obwodu - kryterium jest SWR wiec zdarza sie ze sprawnosc skrzynki jest mala (duze Q) a elementy sie grzeja co moze prowadzic do uszkodzenia przekaznikow lub kondensatorow gdy Z znaczaco rozne od 50 om
anegdota: w poznych latach 70-tych jeden z kolegow zbudowal koncowke znaczacej wtedy mocy, elementy Pi filtra dobral na oko (plus okulary) ..... i juz po chwili wylutowywala mu sie cewka na wyzsze pasma i spadala na chassis ...... facet zupelnie nie wiedzial dlaczego ale prosta korekta Pi filtra usunela problem.
4.wykonac kilka prob dla kilku kombinacji LC by przekonac sie o wlasciwym kierunku zmian L oraz C i idac w tym kierunku dojsc do minimum SWR
Nic tu nie ma o ukladzie "antena - kabel zasilajacy" - ten uklad jest jaki jest i zadna skrzynka dolaczona a dole tego nie zmieni. Skrzynka taka sluzy wylacznie do poprawnego obciazenia nadajnika czyli uzyskania nominalnej mocy i zapewnienia bezpieczenstwa stopnia koncowego.SWR w kablu sie nie zmiania !
Mity w tym strasznym SWR sa powszechne i wiekszosc ludzi przyklada zbyt duzo wysilku do obnizenia SWR do poziomu bliskiego 1. Swego czasu (30 lat temu) zdemontowalem kabel antenowy W3DZZ - widac bylo wyraznie pogrubienia kabla w miejscach brzuscow pradu - na paru pasmach antena dawala wysoki SWR a ja do typowego kabla telewizyjego doprowadzalem spora moc - a mimo to antena spisywala sie przez dlugie lata bardzie dzielnie glownie dlatego ze nie mialem innej anteny a obwod wyjsciowy Pi1 byl na tyle elastyczny ze pozwalal na prace na wszystkich starych pasmach ... a po paru piwach nawet na 160 metrach.
Chce przypomniec zasade - im cienszy drut anteny tym wezsze pasmo anteny - w wojsku i podobnych sluzbach kiedys popularne byly anteny typu dipol Nadienienki - niska impedancja falowa przewodu (duza srednica wypadkowa linki antenowej) skutkowala malymi zmianami impedancji (zarowno R jak i X) na zaciskach anteny w zakresie co najmniej 3:1 (np. 3.5 - 14 MHz) i to dla tych sluzb bylo wazniejsze od jakiejs abstrakcyjnej rezonansowosci anteny. Jednak anteny te sa trudne i kosztowne do wykonania w warunkach krotkofalarskich. Na koniec anegdota o tych rezystancjach anten - jak bylem mlody wszyscy pisali ze dipol polfalowy ma rezystancje wejsciowa 75 om .... teraz wiem ze taki sam dipol ma obecnie rezystancje 50 om - to dobitny przyklad ewolucji .... nie anten ale pogladow ludu.
Stare (jak ja) nadajniki lampowe ze swoim Pi filtrem byly na tyle elastyczne ze umozliwialy poprawne obciazenie lampy przy sporym poziomie SWR - choc nikt nie nazywal ich tunerami antenowymi. Wspolczesne nadajniki pracuja ze standaryzowana (impedancja falowa fidera) rezystancja obciazenia i wymagaja elastycznego ukladu transformujacego - z reguly typu L . Dlaczego nie Pi filter - bo obwod L to dwa elementy regulowane a typu Pi1 to 3 elementy regulowane co radykalnie komplikuje algorytm strojenia.
Tak wiec tuner antenowy ma wiecej wspolnego z nadajnikiem a malo z antena
ktora jest jaka jest. Dlatego urzadzenia zwane Tuner Antenowy (AT) lub Automatyczny Tuner Antenowy (ATT) sa tak przydatne uzytkownikom kompromisowych anten pracujacych w duzym zakresie czastotliwosci.
Ciekawy bo prosty analogowy automatyczny miernik SWR (autokalibracja) oraz analogowy uklad dostrajania L lub C na minimum SWR opisal F1FRV - to nie jest
ATT bo jeden z elementow L lub C trzeba ustawiac recznie w drugi zostaje dostrojony prostym regulatorem analogowym z malym silnikiem DC na minimum SWR.Prosta idea, latwa analiza , tani w wykonaniu i .... polautomat.
Zdrowia,szczescia i slodyczy w Nowym Roku
HAM Bogdan zyczy
(28-12-2011 22:10)SP3SWJ napisał(a): .............
Problem polega na tym że pojawiaja sie dwa dołki SWR z przeskakujacym "minimum" raz po prawej raz po lewej. i czasami zwiększanie C zmienjsza SWR a czasami zwiększa... i analogicznie dla L.
.................
sprawa jest prosta gdy dalsza zmiania C (L) zwieksza SWR cofamy sie o krok i
zniemiamy L ©_az do dojscia do osiagalnego minimum SWR. Wiekszosc AT/ATT nic nie wie o antenie ani o Z na dolnym koncu kabla. Projektant tunera zaklada pewien zakres transformacji impedancji (dla rozsadnej sprawnosci skrzynki) i kompensacji skladowych urojonych i albo tuner da rade albo nie da rady a wtedy uzyskuje sie jakis SWR wiekszy od 1. SWR jest mierzone miedzy nadajnikiem a skrzynka - SWR w kablu antenowym (skrzynka na dole) jest taki jak da los. AT/ATT sluzy wylacznie do optymalnego obciazenia nadajnika - antene moze dostroic tylko wlascieciel uzywac typowych narzedzi ! Znajomosc czestotliwosci pracy i pare pomiarow probnych natychmiast eliminuje wiekszosc dostepnych kombinacji .
Dokladnie tak samo postepuje operator recznie regulujac Pi filter - gdy zmiana Cant daje juz spadek mocy cofa sie o krok , dostraja obwod Canoda i konczy regulacje.
