http://www.qrp.gr/regenrxcer/index.htm
[
attachment=15036]
Pierwszy tranzystor: klasyczny wzmacniacz tranzystorowy OE. Małe sprzężenie z następnym stopniem kondensatorkiem 5p. Drugi tranzystor: klasyczny generator kwarcowy z kondensatorowym dzielnikiem. W szereg z rezonatorem kondensator przeciągający. Zespól potencjometrów do regulacji punktu pracy tranzystora w generatorze - można napięcie na bazie zmniejszyć aż do zaniku generacji albo podnieść do dość sporej amplitudy.
Zrobiłem, odpaliłem, działa. Działa kiepsko, bardzo kiepsko.
Nazwany reakcyjnym - ale ja tu nie widzie reakcji. Reakcja to dodatnie sprzężenie zwrotne sygnału wyjściowego z wejściowym - gdzie?, którędy?
Każdy generator w zasadzie można zamienić na odbiornik reakcyjny wprowadzając w dowolne jego miejsce sygnał z anteny i tak regulując punkt pracy, aby znalazł się tuż poniżej progu wzbudzenia.
Ten układ jest generatorem o strukturze trzypunktowej, dzięki czemu posiada dodatnie sprzężenie zwrotne i jest zdolny do generowania drgań. Wprowadzono do tego generatora regulację punktu pracy i podano w trochę nietypowy sposób sygnał z anteny.
Niestety wprowadzając sygnał w dowolne miejsce i wyprowadzając z dowolnego miejsca m.cz. nie zawsze otrzymamy dowolnie dobry układ odbiorczy...!!!
Można spróbować poprawić działanie tego układu podając sygnał z pierwszego stopnia przez niewielką pojemność na bazę generatora. W drugim kroku rezonator podłączyć od dołu bezpośrednio do masy, a diodę pojemnościową do bazy generatora, lub też dać podwóją diodę pojemnościową równolegle do dzielnika pojemnościowego w bazie (pamiętając o rozdzieleniu składowej stałej od zmiennej!!!)
Szerszy zakres strojenia uzyska się zastępując rezonator zwykłą cewką dobraną do zakresu pracy.
Witam!
Wydaje się, ze takie połączenie pierwszego stopnia z drugim ma jednak pewne uzasadnienie bo sygnał z szeropasmowego, pierwszego stopnia, jest filtrowany w kierunku bazy generatora właśnie przez filtr ceramiczny generatora wykorzystywany jednocześnie do generacji. Jak sądzę, to pomysł autora na zwiększenie selektywności na wejściu.
Superreakcja to metoda na zwiększenie czułości i wzmocnienia układu przez doprowadzenie go nieznacznie ponad poziom generowania sygnału (w uproszczeniu generator działa pod wpływem odbieranego sygnału ale w sposób gasnący). Sygnał z generatora zmieszany z sygnałem odbieranym daje w wyniku tego sygnał różnicowy - niskiej częstotliwości co jest w tym rozwiązaniu metodą detekcji sygnału. Najlepsze warunki detekcji zachodzą kiedy układ znajduje się tuz ponad progiem generacji - sygnał generatora jest porównywalny z odbieranym a układ charakteryzuje duża "dobroć" na częstotliwości rezonansu. Poprawienie warunków generacji sygnału degraduje właściwości detekcyjne tego układu do całkowitego zaniku przy stabilnej pracy generatora z dużą amplitudą.
Sygnał AM należy odbierać wstrajając się w "zero" dudnień aby produkty mieszania pochodziły wyłącznie od modulacji a nie od nośnej. Sygnał SSB odbiera się również wstrajając w "zero" choć tu jest łatwiej bo nie ma nośnej. Sygnał CW powstaje po odstrojeniu od nośnej nadajnika o 600-1000Hz.
W celu zwiększenia rozdzielczości strojenia wokół progu generacji można zmniejszyć wartość rezystora 2.2k np. do 470 omów lub mniejszej. Trzeba wtedy jednocześnie staranniej dobrać odpowiedni zakres regulacji drugim z potencjomatrów (10k). Najczulszy odbiór znajduje tuż ponad progiem generacji ale objawia się się niestety skłonnością do "gwizdania", głos staje się również nienaturalnie wysoki. Dodatkowo, stan tuż ponad progiem generacji wrażliwy jest na amplitudę odbieranego sygnału i dla każdej stacji w praktyce trzeba korygować strojenie.
Ten typ detekcji pozwala również na odbiór FM - z wadami jak wyżej ale przy stabilnej amplitudzie odbieranego sygnału daje się to słuchać.
Nie polecam, chyba, że nie masz nic innego do roboty.
L.J.
Regeneracja w tym przypadku (generator ustawiony tuż przed progiem wzbudzenia) Sygnały o częstotliwości oddalonej od częstotliwości generatora są niejako filtrowane układem rezonansowym i nic nie robią, natomiast te bliskie przechodzą dalej i w momencie gdy się pojawią podnoszą napięcie na bazie i zaczyna nam generator oscylować, przestaje gdy ten sygnał z anteny zniknie (z dokładnością do narastającego,lub opadającego zbocza nośnej). Innymi słowy mamy coś w rodzaju włączania i wyłączania generatora sygnałem nośnej z anteny. Trzeba mieć bardzo czuły generator na start i zatrzymanie drgań! Czy ja dobrze rozumuję ? Idziemy dalej ... jak nam się już generator wzbudzi bo pojawiła się nośna, to trzeba go jeszcze zmodulować tym czym zmodulowana jest nośna. Im dalej od punktu wzbudzenia drgań tym trudniej zmodulować amplitudę generatora - więc trzeba mieć potencjometr aby regulować ten punkt. OK... Czy to jest lepsze ? czulsze ? selektywniejsze od od układu z modulatorem i heterodyną - na pewno prostsze.
Trochę posiedziałem z oscyloskopem nad tym układem - ten punkt startu generatora jest bardzo rozmyty. W moim przypadku wystarczała bardzo zgrubna regulacja.
Rozważania teoretyczne są ok - ale praktyka trochę inna - dlatego ciekawy temat. Radio fabryczne może kupić każdy, ale poeksperymentować nad najprostszym układem, to już nie.
Ważne! - ten układ podobno ma odbierać tylko JEDNĄ WSTĘGĘ !!! jak na razie mi się nie udało.
Witam!
Z grubsza opisałeś właśnie jak działa odbiór reakcyjny.
Kwestią lekko sporną jest czy, jak chce Henryk, działamy pod progiem wzbudzenia, czy jak sugeruję ja lekko ponad tym progiem właśnie pod wpływem odbieranego sygnału - w każdym razie bliskość momentu generacji ma znaczenie podstawowe.
Odbiór reakcyjny jest z układów aktywnych najprostszym z możliwych i w dodatku bliskość rezonansu zwiększa czułość detekcji, która jest bardzo skuteczna.
Odbiór jednowstęgowy nie powinien sprawiać problemu o ile miałbyś dość łatwo przestrajany generator. W tym układzie musisz liczyć na to, że odbierana stacja "ustawi Ci się" na częstotliwości Twojego zakresu przestrajania waricap-em oraz dla tej częstotliwości odpowiednio dobrac próg reakcji.
L.J.
Pytanko teoretyczne - bo wieczorem sprawdzę praktycznie.
Czy układy reakcyjne są lepsze od heterodyny ?
Jak na razie widzę, że jednak nie.
Jedyną zaletą jest prostota układu i to, że kiepsko, ale jednak działają ... jako jedna z metod odbioru.
Stosowano to, gdy cena lamp była bajońska. Wtedy mała liczba elementów w urządzeniu była bardzo uzasadniona ekonomicznie.
Dziś jest to doskonały poligon do zapoznawania się z podstawami radiotechniki, dlatego bardzo popieram budowę takich i podobnych układów w celu edukacyjnym. Te niby proste układy gwarantują, że nawet ludzie ze sporym doświadczeniem odkryją nowe jeszcze nie znane dla siebie tajemnice.
Pod warunkiem, że nie mieszkają na tym samym osiedlù, lub co jeszcze gorsze, wezma sie za superreakcję na UKF, jak ja to zrobiłem Witoldowi SP9DW (SK)
Witam!
Superheterodyna jest systemem o wiele bardziej stabilnym niż superreakcja, której działanie opiera się właśnie na pracy w pobliżu niestabilności systemowej. Jakość odbioru bywa problematyczna i zależna od siły nadawanego dźwięku. W przypadku UKF-u, choć w innych zakresach również, niewielka odległość generatora (w detektorze) od anteny powoduje, że, jak napisał Piotr, taki odbiornik często znacznie lepiej nadaje niż odbiera , "ku uciesze pobliskich odbiorników". Nie każdy wie, ale pierwsze polskie odbiorniki FM produkcji Dior-y miały właśnie detektory superreakcyjne.
Superhetrodyna jest znacznie bardziej skomplikowana ale przez wykorzystanie przemiany daje możliwość separacji różnych torów (w.cz, p.cz, m.cz). Przez to udaje się uzyskać w każdym z tych torów odpowiednio duże wzmocnienia tak aby czułość była bardzo dobra - jednocześnie nie dając możliwości wzbudzenia się układu dla tak dużego wzmocnienia sumarycznego.
Do czasów SDR oraz bezpośredniej przemiany z filtrami polifazowymi i zaawansowaną obróbką w torze m.cz oraz stabilnymi generatorami DDS superhetrodyna nie miała żadnej konkurencji a i teraz jest stale podstawowym systemem odbioru.
L.J.